3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci
Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 12. maddesinin Maliye ve
Gümrük Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan ve 2.1.1990 tarihli
Resmi Gazetede yayımlanan "Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler,
Tasdik Konuları ve Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik"
hükümleri uyarınca "yatırım indirimi" ile ilgili işlemler Yeminli Mali
Müşavirlerin tasdik edeceği konular kapsamına alınmıştır.
Gelir Vergisi Kanununa 202 sayılı Kanununun 16.
maddesiyle eklenen Ek 1-5 maddeler ile Kurumlar Vergisi Kanununun 8/9 maddesi
uyarınca gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin "yatırım indirimi
istisnasından yararlanmaları için aranan şartları taşıdıklarının Yeminli Mali
Müşavirlerce tasdikine ilişkin usul ve esaslar bu Tebliğle belirlenmiştir.
(21)
(20) Bu tebliğ, 18 Numaralı tebliğ
hükümlerine uygun olarak yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerini
yeminli mali müşavire tasdik ettiren 1.1.1995 tarihinden sonraki işlemlerine
uygulanmayacaktır.
(21)Kurumlar Vergisi Kanununun 8/9
ncu maddesi 3946 sayılı kanun ile yürürlükten kaldırılmış, buna paralel Gelir
Vergisi Kanununun Ek : 1 nci maddesi kurumlar vergisi mükelleflerini de
kapsayacak şekilde değiştirilmiştir.
29.07.1998 tarih ve 23147 mükerrer
sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4369 sayılı Kanunun 30 ncu maddesiyle Ek : 1
nci madde yeniden değiştirilmiş ve bu değişiklik neticesinde, mükelleflerin
müteakip vergilendirme döneminde yapmayı öngördükleri yatırım harcamalarının da
yatırım indirimi istisnasına konun edilmesi imkanı
sağlanmıştır.
A- TASDİK KAPSAMINA ALINAN YATIRIM İNDİRİMİ
İŞLEMLERİ
Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, yatırım
Teşvik Belgesi' ne bağlı olan ve proje tutarları toplamı 2.500.000.000.-lirayı
aşan yatırımları nedeniyle, yıllık beyannamelerinde fiilen yatırım indirimi
istisnasından yararlanabilmeleri için, yatırım indirimi uygulamalarını yeminli
mali müşavirlere tasdik ettirmeleri zorunluluğu getirilmiştir. (22)
Kurumların yatırım indiriminden faydalanması kabul
edilmiş bulunan yatırımlarının finansmanında kullanılmak üzere ayırdıkları
"finansman fonu"na ilişkin işlemleri de yatırım indirimi işlemleri
kapsamındadır. (23)
Yatırım indirimine esas yatırım proje tutarları
toplamı 2.500.000.000.-liradan az olan mükellefler de diledikleri takdirde, bu
Tebliğde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde "yatırım indirimi" işlemlerini
Yeminli Mali Müşavirlere tasdik ettirebilirler.
B-YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERCE İNCELEME SONUCU
DÜZENLENECEK YATIRIM İNDİRİMİ TASDİK RAPORLARINDA BULUNMASI GEREKLİ ASGARİ
BİLGİLER
Yeminli Mali Müşavirlerce yürütülecek yatırım
indirimi incelemelerinde yatırım indirimi mevzuatına ilişkin hükümlere uyulup
uyulmadığını; "yatırım teşvik belgesi" ve "yatırım indirimi belgesi"nde yer alan
genel ve özel şartların yerine getirilip getirilmediğini, rapor dispozisyonunda
yer alan hususlar da dikkate alınarak araştırılması zorunludur.
Yatırım indirimi istisnasından yararlanılmasına
ilişkin tasdik raporları, bu Tebliğin (1) no. lu ekini oluşturan rapor kapağı
ile (2) no. lu ekini oluşturan rapor dispozisyonunda uygun olarak hazırlanır.
Rapor içeriği itibariyle rapor dispozisyonunda yer alan hususlara da ayrıca yer
verilir. Yatırım Teşvik Belgesi ile yeminli mali müşavirin gerekli gördüğü diğer
belgeler ve inceleme kanıtları raporun eklerini oluşturur.
Yeminli mali müşavir tasdik raporlarının sonuç
bölümünde, bu Tebliğde belirtilen konuların incelenip incelenmediği, fiili durum
ve muhasebe kayıtlarının uygun olup olmadığı, yatırım indirimi istisnasını
uygulayan mükelleflerin aranan şartlara sahip olup olmadığı, yapılan
yatırımların tutarı ve yatırım indirimine konu olan yatırımlar ile bu yatırımlar
nedeniyle uygulanacak veya uygulanan yatırım indirimi istisna tutarları mutlaka
belirtilecektir.
(22) Bu tebliğ ile 2,5 milyar lira
olarak tutar 13 Sıra Numaralı Genel Tebliğ ile 10 milyara, 20 Sıra Numaralı
Genel Tebliğ ile de 12 milyar liraya yükseltilmiştir.
(23) Kurumlar Vergisi Kanununun
"Finansman Fonu"nu düzenleyen mükerrer 8 nci maddesi 29.07.1998 tarih ve 23417
mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4369 sayılı kanununun 82 nci maddesi
ile 01.01.1999 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.
C- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN MÜTESELSİL
SORUMLULUĞU
Ek rapor dispozisyonunda yer alan asgari bilgilerin
aranması ve araştırılması zorunlu konu ve belgeler ile bunlara ilişkin defter
kayıtlarının usulüne uygun olarak düzenlenmiş, kayıt nizamı ve muhasebe
ilkelerine göre kaydedilmiş olması gereklidir. Yeminli mali müşavirler
belgelerin geçerliliğini, usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğini ve
gerçeği aksettirip aksettirmediğini tespit etmek zorundadırlar.
Yeminli mali müşavirlerin yapmış olduğu incelemenin
amacı; vergi istisnasının tanınmasında aranılan şartların (Teşvik belgesindeki
özel şartlar dahil), yerine getirilip getirilmediğini, aranılan şartlara uygun
yatırımları yer ve zaman itibariyle gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini ve
dolayısıyla da bu konu ile sınırlı olmak üzere vergi matrahını oluşturan gelir
ve kurumlar vergisi beyanlarının doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve
sağlamaktır. Bu nedenle yeminli mali müşavir, gerçek durumu tespit etmek için
her türlü belgeden yararlanmak ve her türlü inceleme tekniklerini kullanmak
zorundadır.
Bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi
için;
1) Yatırıma konu olan mal ve hizmet alımlarına
ilişkin belgeler ile bu alımlara ilişkin yapılan ödemelerin belgeleri,
borç-alacak ilişkileri irdelenerek birbirlerini doğrulayıp doğrulanmadıkları
araştırılacaktır.
2) Yatırım indirimi istisnası yoluyla vergi dışı
işlemlere konu yapılan harcamalarla ilgili belgelerin sahte ve muhteviyatı
itibariyle yanıltıcı olup olmadığı tespit edilecek, şüphelenilen durumlarda
ilgililerin mükellefiyet durumlarına ilişkin olarak vergi dairelerinden ve diğer
kamu idarelerinden bilgi alınarak gerekli araştırma yapılacaktır.
3) Yatırım harcamaları, yatırımın yapıldığı yerde
fiziki olarak gözlem suretiyle kontrol edilecek, kayıtlara yansıtılan
harcamalarla fiili yatırımlar arasında uygunluk sağlanacaktır.
4) Yatırım İndirimi belgesi kapsamında yapılan
inşaatların maliyet tespitlerinde, yıllar itibariyle ortalama birim m2 maliyet
bedelleri dikkate alınarak yatırım maliyetleri bu yönden test
edilecektir.
5) Belgelerin hukuki geçerliliği ve gerçek durumları
da yansıttığı tespit edildikten sonra ilgili mevzuat hükümlerine uygunluk
sağlanacak istisna yoluyla vergi dışı tutulan işlemleri tasdik
edilecektir.
İmza ve mühür kullanmak suretiyle tasdik yapan ve
tasdik raporu düzenleyen yeminli mali müşavirler tasdik kapsamı ile sınırlı
olmak üzere tasdikin doğruluğundan sorumludurlar.
Yeminli mali müşavirler, yaptıkları tasdikin doğru
olmaması halinde ziyaa uğratılan vergilerden ve kesilecek cezalardan mükellefle
birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.
D-YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNA YOLUYLA VERGİDEN
MÜSTESNA TUTULAN İŞLEMLERİN TASDİK ETTİRİLMESİ ZORUNLULUĞU
Bu Tebliğle tasdiki zorunlu tutulan "yatırım
indirimi" istisnasına konu teşkil eden işlemlerin yeminli mali müşavirlere
tasdik ettirilmesi ve tasdik raporlarının ilgili yıl hesap dönemi gelir veya
kurumlar vergisi beyannameleri ile birlikte verilmesi zorunludur.
Yatırım indirimi tasdik raporları, istisnadan ilk
defa yararlanılan döneme ilişkin olarak verilecek gelir veya kurumlar vergisi
beyannameleri ile birlikte ilgili vergi dairesine verilecektir. Şayet yatırım
bitmiş ve yazılan tasdik raporu yatırım harcamalarının tümünü kapsıyorsa,
sonraki dönemlerde verilecek beyannamelerde indirim konusu yapılan yatırım
indirimi istisnaları için ayrıca tasdik raporu aranmayacaktır.
Yatırım indirimi istisnasından daha önce
yararlanılmış, ancak kalan yatırım indirimi istisnası tutarı 750.000.000.-TL'
sından fazla ise bu durumdaki firmalar da yatırım indirimi istisnasından
yararlanmak için durumlarını yeminli mali müşavir yatırım indirimi tasdik raporu
ile belgeleyeceklerdir. Bu durumda yatırım indirimi belgesinde belirtilen
yatırım indirimi tutarının tamamı için tasdik raporu düzenlenecektir.
Yeminli mali müşavirlerce düzenlenen yatırım indirimi
tasdik raporlarının iki örneği, biri ilgili hesap dönemi gelir veya kurumlar
vergisi beyannameleri ile birlikte bağlı bulunan vergi dairesine verilmek üzere
kurum yetkililerine teslim edilir. Bir örneği de tasdiki yapan yeminli mali
müşavir tarafından "Maliye ve Gümrük Bakanlığı-Gelirler Genel Müdürlüğü Serbest
Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik
Şubesi Dikmen-Ankara" adresine gönderilir.(24)
E-1992 TAKVİM YILI GELİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ
BEYANNAMESİ İLE BU TEBLİĞ KAPSAMINDA VERİLECEK OLAN YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK
TASDİK RAPORLARI İLE İLGİLİ OLARAK YAPILACAK UYGULAMALAR
Yukarıdaki bölümlerde açıklandığı üzere, bu tebliğ
kapsamına giren gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine yeminli mali
müşavirlik tasdik raporlarının eklenmesi zorunludur. Ancak, 1992 takvim yılı
kurumlar vergisi beyannamelerinin verilme tarihine kısa bir süre kalmış olması
nedeniyle, söz konusu yıla ilişkin olarak beyanname ile birlikte verilecek
yeminli mali müşavirlik tasdik raporları ile ilgili olarak aşağıdaki şekilde
uygulama yapılabilecektir.
a) Bu tebliğin yayımlandığı tarihten itibaren, 1992
takvim yılı gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinin ekinde verilecek olan
yeminli mali müşavirlik tasdik raporlarının Nisan 1993 sonuna kadar
yetiştirilememiş olması halinde, beyanname ile birlikte verilecek dilekçede
belirtilmiş olmak şartı ile bu raporlar Haziran 1993 ayı sonuna kadar
verilebilecektir.
b) 1993 yılı Nisan ayı sonuna kadar yeminli mali
müşavirlik tasdik raporu olmaksızın verilen gelir veya kurumlar vergisi
beyannameleri ile ilgili olarak vergi daireleri, mükellefin beyanını esas alarak
gerekli işlemi yapacak ve Haziran 1993 ayı sonuna kadar bekleyecektir. Haziran
sonuna kadar yeminli mali müşavir tasdik raporunun vergi dairesine teslim
edilmemesi halinde, vergi dairesince bu Tebliğ hükümlerine göre işlem
yapılacaktır.
c) Beyanname ile birlikte verilmeyen ve yukarıdaki
şartlarla 1993 yılı Haziran ayı sonuna kadar verilecek olan yeminli mali
müşavirlik tasdik raporu ile mükellef beyanı arasında herhangi bir farkın ortaya
çıkması halinde; yeminli mali müşavirlik tasdik raporuyla birlikte verilecek bir
pişmanlık dilekçesi ile farklılık giderilebilecektir.
d) 1992 takvim yılı gelir ve kurumlar vergisi
beyannameleri ile bu Tebliğ kapsamındaki yeminli mali müşavirlik tasdik
raporlarını vermeyen ve Haziran 1993 ayı sonuna kadar da vereceğini bir dilekçe
ile bildirmeyen mükellefler bu Tebliğ hükümlerine uymamış kabul edilerek gerekli
işlemler yapılacaktır.
F) 29.12.1992 GÜN VE 1450 SAYILI RESMİ GAZETEDE
YAYIMLANAN "1993 YILI SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK
VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ASGARİ ÜCRET TARİFESİ"NDE AŞAĞIDAKİ DÜZENLEME
YAPILMIŞTIR.
1993 yılında uygulanacak olan serbest muhasebecilik,
serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik ücretlerine
ilişkin olarak 29.12.1992 gün ve 21450 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
Tarifenin "1993 yılı Yeminli Mali Müşavirlik Asgari Ücretleri" başlıklı
bölümünün notlar kısmının sonuna gelmek üzere aşağıdaki 9 uncu not
eklenmiştir.
"9- Tarifede yer alan tasdik işlemleri dışındaki
maktu miktarlar 4 üncü Grup illere ait olup, bu miktarlar 3 üncü Grup illerde %
10,2 nci Grup illerde %30, 1 inci Grup illerde ise % 50 artırımlı olarak
uygulanır." ("Tasdik İşlemleri Dışında 1993 Yılı Yeminli Mali Müşavirlik Asgari
Ücretleri" başlıklı Tarifenin 8,9 ve 10 no. lu maddelerinde belirtilen ücretler
bütün illerde aynıdır.)
1993 yılı, Yeminli Mali Müşavirlik Tasdik İşlemleri
Asgari başlıklı VI. Tarife, 2. Bölüm, b kesim (ii) fıkrasında yer alan "Geçmiş
dönemler onay görmüş" ise, sermayeye eklenen fonun (%01)'i olarak belirlenen had
(%001) olarak değiştirilmiştir.
G) 17.03.1992 GÜN VE 21174 SAYILI RESMİ GAZETE'DE
YAYIMLANAN 5 SIRA NUMARALI SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ MALİ
MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK KANUNU GENEL TEBLİĞİ' NİN DİĞER HUSUSLAR
BAŞLIKLI "F" BÖLÜMÜ YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILMIŞTIR.
17.03.1992 gün ve 21174 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 5 sıra numaralı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali
Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu Genel
Tebliğinin "Diğer Hususlar" başlıklı "F" bölümünde; istisna ve indirim
işlemlerine ilişkin (%1) olarak belirlenen tasdik ücreti tutarının 25.000.000
lirayı aştığı takdirde aşan miktar için ödenecek ücretin tasdiki yaptıran ilgili
firma ile tasdiki yapan yeminli mali müşavir arasında serbestçe belirleneceği
hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.
Bundan böyle söz konusu tasdik işlemine ilişkin
olarak her yıl Resmi Gazetede yayımlanan Serbest Muhasebecilik, Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Asgari Ücret Tarifesi'nde
belirlenen tasdik ücreti uygulanacaktır.
Tebliğ olunur.
(24) 24 Sıra Numaralı Genel Tebliğ
ile Tam Tasdik, Yeniden Değerleme Kurumlar Vergisi İstisnası ve Yatırım İndirimi
tasdik raporlarının beyanname verme süresinin bitimini takip eden iki ay içinde
yeminli mali müşavirlerce ilgili vergi dairelerine teslim edilebilmesi uygun
görülmüştür.
Ayrıca aynı tebliğ gereğince
yeminli mali müşavirin işyerinin bulunduğu il merkezi dışındaki mükelleflere ait
raporlar, faaliyet belgesi ile birlikte taahhütlü olarak posta yoluyla vergi
dairelerine gönderilebilecektir.
EK : 1
Rapor Sayısı:YMM.../... | ......... |
Rapor Ekleri: | ../../.... |
İncelemeyi yapan Yeminli Mali Müşavirin | Adı ve Soyadı. Bağlı Bulunduğu Oda: Büro Adresi: Vergi Dairesi: Hesap No'su: Telefon Numarası: |
Dayanak Sözleşmesinin | Günü: Sayısı: |
Mükellefin | Adı: İşi: Adresi: Vergi Dairesi: Hesap No' su: Telefon Numarası: |
İncelemenin Dönemi: | |
Teşvik Belgesi Tarih ve No' su Yatırım Konusu | |
Toplam Yatırım Tutarı | |
Yararlanılması Uygun Görülen Toplam İndirim Tutarı | |
SONUÇ: |