İSTANBUL SERBEST MUHASEBECİ
Serbest meslek kazancının tespitinde birçok harcama gider olarak yazılabiliyor. Bu harcamalar arasında başkalarına gördürülen işlere yapılan ödemelerden, mesleki kitap alımına kadar çeşitli kalem bulunuyor
Serbest meslek sahibi kişilerin mesleki faaliyet çerçevesinde yaptıkları birçok ödemeyi gider olarak yazma olanakları bulunuyor. Kazancın tespitinde hasılattan indirilebilecek giderler şöyle:
Başkasına gördürülen hizmetler için ödenen paralar
G.V.K.'nun 68/3. maddesinde mesleki faaliyetin icrasında başkalarına gördürülen hizmetler karşılığında ödenen paraların serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirileceği belirtilmiştir.
Serbest meslek erbapları faaliyetlerini sürdürürlerken diğer başka kişilerin yardımına ihtiyaçları olabilir ve bir kısım işleri başkalarına yaptırabilirler. Anılan kanun maddesi ile bu gibi kişilere ödenen paraların gider yazılmasına olanak tanınmıştır. Uygulamada bu tür ödemelere ilişkin aşağıdaki örnekler gösterilebilir.
Operatörler ameliyat için yardımda bulunan asistanlara ve hemşirelere para ödeyebilirler.
Diş hekimleri protezcilere diş yaptırarak ödemede bulunabilirler.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler; bir Serbest Muhasebecinin veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirin ya da bir Yeminli Mali Müşavir; Serbest Muhasebeci Mali Müşavirin veya Yeminli Mali Müşavirin yardımına ihtiyaç duyabilir. Verilen hizmetlerle ilgili olarak ücret ödenebilir.
Mesleki kitap ve dergiler, aidatlar
G.V.K.'nun 68/4. Maddesinde ; alınan meslek kitapları ve meslek dergileri için ödenen bedellerin ve mesleki teşekküllere ödenen aidatların serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirilebilecek giderlerden olduğu hüküm altına alınmıştır.
Dikkat edileceği üzere kanun maddesi düzenleniş şekli itibari ile sadece meslek kitapları ve meslek dergileri için ödenen bedelleri gider niteliğine sahip kılmıştır. Bu amacı taşımayan genel mecmuaların ve gazetelerin bu maddeye bağlantısı kurularak gider yazılması mümkün değildir. Ayrıca mesleki teşekküllere ödenen aidatlar herhangi bir sınıra tabi olmaksızın gider yazılabilecektir.
Yabancı dil öğrenimi için yapılan ödemeler gider yazılamaz. Maliye Bakanlığı 22.01.1992 tarih 01970,VSZ.G.V.K11068-1163 Sayı)
Seyahat ve ikamet giderleri
G.V.K.'nun 68/5. Maddesinde ; mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderlerinin seyahatin maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirilebileceği hüküm altına alınmıştır. Konuya ilişkin özellik arz eden durumlar aşağıda özetlenmiştir.
Seyahatin işle ilgili olması gerekmektedir. Seyahatin mesleki faaliyetle ilgili olduğuna dair açık bir illiyet bağı bulunması gerekir.
İşle ilgili seyahatin yurtiçine veya yurtdışına yapılması gider uygulaması açısından önem arz etmemektedir.
Seyahatin amacının gerektirdiği süre ile sınırlı olması gerekmektedir. Bu durum her olayın kendi şartları altında ele alınarak değerlendirilmesi gerektiğini de beraberinde getirmektedir.
Seyahat harcamaları, yolculuklar nedeniyle taşıma araçlarına (uçak.tren.otobüs vb) ödenen ücretlerden; konaklama nedeniyle (otel, motel vb) yapılan ödemelerden ve seyahat süresince şehiriçi ulaşım araçlarına ödenen ücretlerden oluşur.
Yurtiçi ve yurt dışında yapılan seyahat harcamalarının VUK'nun ilgili maddelerinde düzenlenen vesikalar ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
Serbest meslek faaliyetinin ifasında lüzumlu aletlerin, eczaların ve sair maddelerin tedariki için yapılan giderlerin,serbest meslek faaliyetinin tespitinde hasılattan indirilebileceği G.V.K'nun 68/6.maddesinde hüküm altına alınmıştır. Kanun maddesinin gereği,alınan alet, ecza ve sair maddelerin serbest meslek faaliyetinin ifasında lüzumlu olması gerekmektedir.
Tesisat ve demirbaşların amortismanı
Mesleki faaliyette kullanılan tesisat ve demirbaş eşya için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanların serbest meslek kazancının tespitinde indirim olarak dikkate alınabileceği G.V.K.'nun 68/7. Maddesinde düzenlenmiştir. Yine anılan kanun maddesinin parantez içi hükmünde amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan zararlarında gider yazılabileceği belirtilmiştir. Konuya ilişkin özellik arz eden durumlar ve uygulama esasları aşağıda özetlenmiştir.
Tesisat ve demirbaşlar işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve aşınmaya yıpranmaya maruz bulunan değerlerdir.
Mesleki faaliyette kullanılan ve değeri (2003 yılı için) 350.000.000 TL.'yi geçmeyen tesisat ve demirbaşlar direkt gider yazılabilir.
Mesleki faaliyette kullanılan ve değeri 350.000.000 TL.'yi aşan tesisat ve demirbaşlar amortisman yolu ile itfa edilir.
İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu tutarlar birlikte ele alınarak değerlendirilir.
Tesisat ve demirbaşın mesleki faaliyette kullanılması veya kullanılabilecek nitelikte olması şarttır. Mesleki faaliyetle ilgisi kurulamayan tesisat ve demirbaşlar bu kapsamda değerlendirilemezler.
İkametgahının bir kısmını işyeri olarak kullanan serbest meslek erbabı mesleki faaliyeti ile ilgili olarak kullandığı ve ikametgahı sırasında kullanılması söz konusu olmayacak tesisat ve demirbaşın amortismanının tamamını gider yazabilir.
V.U.K'nun 328. maddesine göre amortisman ayrılan demirbaş ve tesisatların satılması durumunda alınan bedel ile bunların envanter defterlerindeki kayıtlı değerleri arasındaki fark kar ve zarar hesabına geçirilecek, dolayısıyla hesaplamadaki zararlar gider olarak yazılacaktır.
Serbest meslek kazancı elde edenlerin, serbest meslek kazanç defterleri tutmaları durumunda , azalan bakiyeler usulüne göre amortisman ayırmaları mümkün değildir. Ancak, bilanço esasına göre defter tutan ve kolektif şirket ya da sermaye şirketi şeklinde serbest meslek faaliyetinde bulunanlar,azalan bakiyeler usulünden yararlanabilirler. Aynı uygulama yenileme fonu ayırabilme yönünden de geçerlidir.
Normal tamir, bakım ve temizlik giderleri dışında,gayrimenkulu genişletmek veya değerini artırmak amacıyla yapılan giderler, mülkiyeti kendisine ait olanlarda gayrimenkulun maliyetine eklenerek amortisman suretiyle hasılattan indirilir. İşyeri kira ile tutulmuşsa bu tip giderler özel maliyet bedeli olarak aktifleştirilir.
